– เจ็ดโมงเช้าสำหรับหลายต่อหลายชีวิตคือช่วงเวลาของการเดินทางอยู่บนท้องถนนจากบ้านไปที่ทำงาน หลายคนคงกำลังหางานทำหรือเปลี่ยนงานใหม่ไปเรื่อยๆ โดยยังไม่ตัดสินใจที่จะปักหลักทำงานตรงจุดไหนเพื่อสร้างความมั่นคงของชีวิต บางคนเพิ่งจะมีโอกาสใช้เงินที่หามาได้ด้วยน้ำพักน้ำแรงของตัวเองเป็นครั้งแรก และมีเงินสำหรับการเที่ยวหาความสำราญอย่างอิสระตามวิถีชีวิตของคนหนุ่มสาวที่เป็นโสด
– หลายคนกำลังมองหาคู่ครองตามแรงขับของฮอร์โมนวัยว้าวุ่นช่วงหนุ่มสาว ทั้งนี้ทฤษฎีจิตวิเคราะห์ของฟรอยด์ (Sigmund Freud) ให้น้ำหนักความสำคัญกับเรื่องอิทธิพลของแรงขับทางเพศเป็นอย่างมาก แต่คำว่า ?Sex? ของฟรอยด์นั้นมีความหมายที่ครอบคลุมกว้างขวาง ซึ่งน่าจะตรงกับคำว่า ?กามฉันทะ? ในทางพุทธปรัชญาที่หมายรวมถึงรูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส อันก่อให้เกิดอารมณ์ความรู้สึกพึงพอใจหรือ ?สุขเวทนา? (เพราะตั้งแต่เป็นทารกก็สังเกตเห็นพฤติกรรมต่างๆเหล่านี้ได้โดยไม่ใช่แค่การมีเพศสัมพันธ์เท่านั้น) เพียงแต่ความรู้สึกพึงพอใจในรูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส หรือกามคุณห้า ในมิติที่เกี่ยวเนื่องสัมพันธ์กับเพศตรงข้าม (หรือแม้แต่คนเพศเดียวกัน) ซึ่งมีอิทธิพลต่อพฤติกรรมชีวิตของบุคคลหนึ่งๆ ที่เรียกโดยรวมว่าเป็นเรื่องของ ?กาม? (หรือ ?sex?) นั้น บางเรื่องจะเป็นเงื่อนปมที่ฝังอยู่ในจิตไร้สำนึกของผู้คนมาตั้งแต่เป็นทารก และมีอิทธิพลกำหนดพฤติกรรมบางอย่างของชีวิตเมื่อเติบโตเป็นผู้ใหญ่
– การแสวงหาความรู้สึกพึงพอใจในรูป รส กลิ่น เสียง สัมผัส ตามสัญชาติญาณของกิเลสตัณหาหรือ ?อิด? นั้น บางเรื่องมีเงื่อนไขข้อจำกัดทางสังคมที่มโนสำนึกหรือ ?ซุปเปอร์อีโก้? ต้องคอยห้ามปรามไม่ให้กระทำ ?อีโก้? จึงหาทางออกด้วยการอาศัยกลไกป้องกันตัวเองแบบต่างๆช่วยคลี่คลายความขัดแย้งตึงเครียดในจิตส่วนลึกดังกล่าว ซึ่งถ้าใช้กลไกเหล่านี้เกินขอบเขตความพอดี ก็อาจกลายเป็นพฤติกรรมที่ผิดปรกติจากบรรทัดฐานของสังคมนั้นๆได้ ตัวอย่างเช่น นักบวชที่มีข้อจำกัดทางสังคมในการแสวงหาความพึงพอใจกับรูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส แต่ไม่สามารถสลายกิเลสตัณหาอุปาทานเหล่านั้นให้ลดน้อยลงได้ ก็จะใช้วิธีกดข่มความต้องการดังกล่าวด้วยกลไกทางจิตวิทยาบางอย่าง เช่น การหาสิ่งอื่นมาทดแทน (substitution) ในบางกรณีของการก่อสร้างศาสนวัตถุที่ใหญ่โต (แต่ไม่ใช่ในทุกกรณี) ซึ่งไม่มีเป้าหมายที่จะใช้สอยประโยชน์อะไรอย่างชัดเจนคุ้มค่า จึงอาจเป็นเพียงการสื่อแสดงถึงสัญลักษณ์แห่งความต้องการในทาง ?กามคุณ? (หรือ ?sex?) ที่ถูกปลดปล่อยออกมา เพื่ออาศัยการเสวยอารมณ์ความรู้สึกในความพึงพอใจที่ซับซ้อนกว่าดังกล่าว มากลบความต้องการที่หยาบกว่าอันเป็นข้อห้ามทางสังคม เหมือนเด็กที่ร้องไห้อยากได้ของเล่นชิ้นหนึ่งซึ่งพ่อแม่ไม่มีเงินซื้อหาให้ พ่อหรือแม่ก็จะใช้วิธีหาสิ่งอื่นทดแทนด้วยการซื้อขนมให้กิน เพื่อหลอกให้เด็กหยุดร้องไห้ไม่ไปคิดถึงของเล่นชิ้นนั้น เป็นต้น
– การหาคู่ครองจึงเกี่ยวเนื่องกับการแสวงหา ?รูป รส กลิ่น เสียง สัมผัส? ที่ซับซ้อนกว่าแค่ความต้องการในเรื่องเพศสัมพันธ์เท่านั้น เช่น ถ้าได้คู่ครองที่มีฐานะทางเศรษฐกิจย่อมหมายถึงการมีเงินและหลักประกันที่จะได้สิ่งตอบสนองความต้องการในรูป รส กลิ่น เสียง สัมผัส อย่างยั่งยืนมากยิ่งขึ้น (physiological needs และ safety needs) หรือถ้าได้คู่ครองที่มีรูปลักษณะสวยงามบุคลิกดีก็อาจช่วยเสริมความภาคภูมิใจให้ตัวเอง (self esteem) เป็นต้น บางคนมีเงื่อนปมค้างคาในจิตส่วนลึกของการติดพ่อหรือแม่ในวัยเด็ก ก็อาจต้องการสามีหรือภรรยาที่มีลักษณะบางอย่างคล้ายคลึงกับพ่อหรือแม่ที่ขาดหายไปในชีวิต และต้องการแสวงหาสิ่งที่จะมาเติมเต็มเพื่อสร้างความรู้สึกมั่นใจให้กับตัวเอง เสมือนได้กลับคืนสู่ความเป็นเด็กที่มีพ่อหรือแม่คอยให้ความอบอุ่นปลอดภัย ฯลฯ
